• Ana sayfa
• Özellikler
• Mus2okur
• Makaleler
• Örnekler
• Arama
• İletişim
• 
• English

Mus2 Okur

Duyuru listesi:

Basında Mus2okur

Söyleşinin kupürünü görmek için tıklayınız.

Türk Müziği Öğreniyoruz

Hatice Tuncer

M. Kemal Karaosmanoğlu, Türk müziği öğretiminde kullanılabilecek bir program hazırladı.

Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi öğretim görevlilerinden M. Kemal Karaosmanoğlu´nun hazırladığı bilgisayar programıyla meraklıları Türk müziğine adım atabildikleri gibi 24 binden fazla eserin bilgilerine ulaşabiliyor. Türk müziğini öğretmeye yönelik bir bilgisayar programı olan “Türk Müziği Multimedia Ansiklopedisi-Mus2okur” resimler ve grafiklerin yanı sıra hareketli görüntüler ve sesler içeriyor. Kullanıcının etkileşimli olarak kullanabildiği programın veritabanı Internet üzerinden güncellenebiliyor.

M. Kemal Karaosmanoğlu ile, CD-ROM olarak satışa sürülen Mus2okur´un mönülerinde adım adım ilerleyerek hem bu programın “ne işe yaradığını” hem de “nasıl kullanılacağını” öğrendik. Multimedia ansiklopedisinin kutusunda bulunan CD´den yararlanarak önce program kuruluyor. Bu program Windows 98´den başlayıp bugüne kadarki sürümlerinde çalıştırılabiliyor.

Program kurulduktan sonra ekranda klasik Türk müziğinin çalgılarının fotoğrafları görünüyor. Ana mönüdeki “Nota-Güfte” bölümünden veritabanında bulunan 1000´in üzerinde eserin notasına ulaşılabiliyor. Bu bölümdeki bir esere tıklandığında notası geliyor, istenirse enstrümantal olarak çaldırılabiliyor. Programda, o anda seslendirilmesi gereken hecenin değişik bir renkle görüntülendiği büyük puntolu bir şerit de ekranın üst kısmından geçirilerek karaoke gibi kullanma olanağı da tanınıyor: “Böylelikle o eseri öğrenmek isteyen veya eşlik etmek isteyen birisi eseri bilmese bile o anda hangi heceyi söylemesi gerektiğini görebiliyor. Eserlerin bestecisi, güfte yazarı, makamı, formu, usulü, diğer mönülerde yer alıyor. Yani burada herhangi bir eser karşımızdayken o eserin bestecisinin yaşamöyküsüne gelebiliyoruz. Doğum-ölüm yılı, bulunabilmişse bir fotoğrafı, başka eserlerinin listesine veya halk müziği derlemecisiyse derlediği eserlerin listesine ulaşabiliyoruz”

Örneklenmiş Sesler

Türk Müziği Multimedia Ansiklopedisi´nde eserler tanbur, ud, kanun, ney, bağlama gibi Türk müziği çalgılarının örneklenmiş seslerinden yararlanılarak seslendiriliyor. Notalar genel olarak TRT arşivinden alınmış. Programa girildiği anda eserler enstrümantal olarak dinlenebiliyor. Notaları yüklenmiş 1000 eser, viyola, keman, piyano gibi 128 Batı müziği çalgısını içeren MIDI programından da yararlanabiliyor: “Kullanıcıda ‘Türk müziğinin kendine özgü birtakım notaları, bemol ve diyezleri vardır, piyano ile o sesler çıkmaz ki’ diye bir kaygı oluşabilir. Hayır, kullandığımız teknikle hangi ses gerekiyorsa o sesi çıkarabilme çözümümüz mevcut. Türk müziği ud, halk müziği bağlama sesiyle dinlenebileceği gibi bir piyano sesi ile -doğru sesleri işittiğimize göre- dinlemekte bir sakınca yok. Bir eserde toplam 4 kanalda ses çıkabiliyor. Farklı 2 enstrüman, 2 de vurmalı çalgı kullanabiliyoruz.”

Akort-Ahenk

Ansiklopedide çalınan müziklere eşlik etmek isteyenler seslerine göre mönüdeki “Akort-Ahenk” bölümünden “daha kalın” ya da “daha ince çal” komutu verilebiliyor. Farklı tonlar hem ses hem renk ile anlatılıyor. Tempo ve enstrümanlar değiştirilebiliyor, istenilen kısım öğrenilene kadar tekrar edilebiliyor: “Bir Türk müziği çalgısı çalmaya heves eden, ilerletmek isteyenler için ideal oluyor. Çünkü, çok net, tane tane sesler var. Süslemeler insana keyif verebilir ama gerçek bir icrada öğrenmeye çalışan birini biraz zorlayan bir unsurdur. Diyelim kalabalık bir saz topluluğu birtakım notada olmayan süslemeleri yaparak çalıyor, onu dinleyip o kişinin enstrümanını geliştirmesi daha zor. Karaoke şeklinde sözün heceleri göründüğü gibi kullanıcı isterse o anda seslendirilen notayı da üstteki bantta görüyor.”

Besteci-Güfteci

Ansiklopedinin programı, bilgileri istenilen başlık altında sıralama imkânı da veriyor. Makamlar iki bölüm halinde anlatılıyor. Örneğin veritabanındaki besteciler, güfteciler, ada göre ya da doğum yerine göre sıralanabiliyor. Mus2okur 150 dolayında farklı usulün bilgisini de içeriyor. Bendir, darbuka, tef gibi vurmalı çalgıların yanısıra Batı vurmalıları, Afrika etnik çalgılarının seslerine ulaşmak mümkün: “Batı müziğinde aksak usul pek bulunmaz. Ekranın sağ alt köşesinde bu usul ile bestelenmiş eserlerin listesi geliyor. Birini seçip tıklayarak aksak usulle bestelenmiş bir eseri gerçek bir uygulama içinde dinleme, bilgileri pekiştirme gibi olanaklar sağlıyor. Türk müziğinde perdeler de Batı müziğinden farklıdır. Batıdaki sistemde bir oktavda 12 notaya karşılık Türk müziğinde bir oktavda 24 nota, yani ara sesler vardır. Bunu piyano görüntüsüyle anlatıyoruz. O piyanonun tuşlarına fare ile tıklayarak ara sesleri duyabiliyoruz. ”

24 Bin Eser

Türk Müziği Multimedia Ansiklopedisi, makam, usul, besteci ve güfteci bilgileri verilen 24 bin eserden 1000´inin nota ve müzik bilgisini içeriyor ve dinlenebiliyor. Bu 1000 eserin dörtte biri kadarı da Türk halk müziği eserlerinden oluşuyor. “Mus2okur´un mutfakta bulaşıkları yıkarken şarkı - türkü mırıldanan bir evhanımına da seslenen bir tarafı var. Bir eseri biliyor da sözlerinin bir kısmını bilmiyor. Bazı müzikal kısımlarında tereddütleri var. Veritabanında bulup karaokeden dinleyebilir... Birkaç kez ud dersi almıştır, geliştirmek istiyordur. Bu açıdan da faydalanabilir. Konservatuvarlarda Türk müziğini zor bulan öğrencilere yararlı olabilir.”

Amatörlerden profesyonele kadar müzik ile ilgili herkese seslenen bir boyutu var. M. Kemal Karaosmanoğlu´nun çeşitli konservatuvar, müzik dernekleri ve vakıflarda yaptığı sunumlar ilgiyle karşılanmış: “Oralarda hedef kitle yerini bulmuş oluyor. Diyelim konservatuvarda dört yıl boyunca birçok usul dersi okuyorlar, ama sözgelimi 32 zamanlı usullere kadar gelebiliyorlar. Halbuki burada 120 zamanlıya kadar olan usulleri de defalarca dinleyebilir. Konservatuvarlarda yardımcı bir ders aracı olarak kullanılma şansı gerçekten yüksek... Biz her olgunun fiziksel ve matematiksel bir temele oturtabilmesinden hareket ederek bu müziğin de elbette bilimsel bir sisteme oturtulabileceğini savunuyoruz. Dolayısıyla bir anlamda bilimi de savunmuş oluyoruz.”

Data-Soft Bilgisayar Hizmetleri ve Tic. Ltd. Tüm hakları saklıdır. 2020